تجهیزات بسته بندی از جمله ملزومات اصلی برای بسته بندی محصولات می باشند. بسته بندی به معنی قرار دادن مقدار مشخصی از محصولات داخل یک پاکت، کارتن و... است که از لحاظ بهداشتی تمیز و از لحاظ زیبایی بازار پسند باشند. امروزه دستگاه های بسیاری برای بسته بندی صنایع مختلف وجود دارد، برای مثال بسته بندی انواع حبوبات، شکلات، پیچ و... در صنایع غذایی وارد بازار شده اند.
انواع بسته بندی
بسته بندی کردن محصولات به منظور ذخیره کردن محصولات در بسته بندی مشخص صورت می گیرد. بدین ترتیب انبار کردن توزیع و فروش محصولات راحتر صورت می گیرد. بسته بندی سبب می شود که عملیات حمل و نقل محصولات و انبار کردن آن ها به راحتی صورت گیرد. بسته بندی موجب زیباتر شدن محصول می شود و طرفداران بسیاری نیز دارد. بسته بندی محصولات مختلف با توجه به مقدار و جنس آن متفاوت می باشد که عبارتند از: بسته بندی مواد غذایی، مواد دارویی، مواد شیمیایی و... بسته بندی مواد از لحاظ جامد و مایع بودن نیز فرق می کند. تجهیزات بسته بندی و جمع آوری محصولات دارای انواع گوناگونی هستند که هریک برای کاربری خاصی مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از این تجهیزات بسته بندی عبارتند از:
- دستگاه های جمع آوری کالا
- ماشین آلاتی که بتوان درپوش بطری را روی آن قرار داد
- دستگاه هایی که وظیفه شست و شو و خشک کردن محصولات را دارند
- دستگاه های که نوشته های روی بسته بندی را بر روی آنها چاپ می کنند
- دستگاه های دسته بندی و مرتب کردن محصولات
- دستگاه هایی برای برش زدن اضافه بسته بندی ها و لیبل زدن بر روی آن ها
تجهیزات بسته بندی
- دستگاه تاریخ زن: این دستگاه در کارخانه ها و مراکز بسته بندی محصولات بسیار مورد استفاده قرار می گیرد دستگاه تاریخ زن مانند مهرهای قدیمی است که بر روی بسته بندی چاپ می شد و وظیفه ی آن مشخص کردن تاریخ تولید، تاریخ انقضا و... می باشد.این دستگاه از ملزومات اساسی تجهیزات بسته بندی محسوب می شود.
- دستگاه سوزن دوخت کارتن: برای بستن پاکت ها، کارتن ها، نایلون ها و... از دستگاه دوخت استفاده می شود.بیشترین کاربرد این دستگاه در فروشگاه، عطاری و ... می باشد.
- دستگاه نوار کش دستی (دستگاه کارتن چسب زن): زمانی که کار قرار دادن محصولات داخل جعبه ها تمام شد از این دستگاه برای چسب زدن و بسته شدن کارتن استفاده می شود از این چسب برای دور تا دور کارتن استفاده می شود.دستگاه های کارتن چسب زن در بازار به سه گروه تقسیم می شوند که عبارتند از:دستگاه چسب زن دو موتوره، سه موتوره و اتوماتیک
- دستگاه تسمه کش: یکی دیگر از تجهیزات بسته بندی که برای بسته بندی کارتن های بزرگ کاربرد دارد دستگاه تسمه کش می باشد. انواع مختلف این دستگاه در بازار عبارتند از: تسمه کش دستی، پنوماتیک، نیمه اتوماتیک، دروازه ای
تجهیزات بسته بندی (دستگاه عمودی)
دستگاه بسته بندی عمودی: در این نوع از بسته بندی ها کالا و محصولات توسط یک دستگاه ویژه بالا برده می شود و بر روی کفی وزن کننده ریخته می شود و محصول از روی کفی بر روی پاکت ها و بسته ها ریخته می شود و با توجه به وزن مورد نظر بسته بندی می شوند. به این صورت که به عنوان مثال برای یک ویر دستگاه وزن 500 گرم در نظر گرفته می شود و دستگاه متناسب با آن وزن تنظیم می شود و هر دفعه از هر ویر دستگاه به میزان 500 گرم داخل پاکت ریخته می شود. زمانی که محصول داخل پاکت ریخته می شود پایین پاکت بسته است و بالای آن باز است که در همان زمان که پر می شوند توسط پرس بسته می شوند. زمانی که بخواهیم جنس پاکت بسته بندی را تغییر دهیم باید دمای آن را نیز افزایش یا کاهش دهیم. برای بسته بندی محصولات گوناگون پاکت ها و سلفون های گوناگونی نیز در نظر گرفته می شود که عبارتند از:
- بسته بندی هایی که به صورت عمودی هستند.
- بسته بندی هایی که بعد از باز کردن می توان آن را باز کرد و دوباره بست
دستگاه بسته بندی ( پری مید و افقی)
تجهیزات بسته بندی (پری مید): دستگاه پری مید پاکت های آماده را بر روی قسمت سرریز محصول قرار می دهد بعد از پر شدن پاکت ها به وزن تعیین شده بالای پاکت بسته می شود. یکی از مزیت های دستگاه های پری مید این است که شکل ظاهری بسته بندی تغییر نمی کند.
تجهیزات بسته بندی(افقی): از این دستگاه برای بسته بندی کردن کیک، بیسکویت، کراکر و... استفاده می شود و برای بسته بندی محصولات نوار سلفون به کار می رود.
تجهیزات بسته بندی(مایعات): از این دستگاه ها برای پر کردن مایعات و بسته بندی کردن آن ها استفاده می شود.
دستگاه پرکننده مایعات گرم: برای جلوگیری از خرابی برخی از محصولات مانند سس باید از روش تزریق استفاده کرد.
دستگاه پرکننده مایعات سرد: از این دستگاه برای مایعاتی استفاده می شود که داخل آن ها سرکه وجود دارد و از خرابی محصول جلوگیری می کند.
دستگاه بسته بندی توزین دار
دستگاه توزین دار، ماشین بسته بندی محصولات با مکانیزم تعیین وزن محصولات داخل بسته بندی می باشد. عملکرد دستگاه توزین دار به این صورت است که بسته ها را با توجه به وزن تعیین شده به طور دقیق و کامل پر می کند. این دستگاه از یک یا چندین توزین تشکیل می شود به این صورت که در یک زمان مشخص چندین بسته پر می شود. دستگاه های توزین دار موجود در بازار به صورت دو توزین و چهار توزین می باشند. از این دستگاه برای پر کردن انواع آجیل، حبوبات، شکر، مواد شوینده و... استفاده می شود.
تجهیزات آزمایشگاهی بسته بندی
پس از بسته بندی کردن محصولات به ویژه مواد غذایی باید آزمایشات لازم بر روی بسته بندی ها صورت گیرد که عبارتند از:
آزمایش بخار آب: این آزمایش برای حفظ رنگ، بو و ... محصولات انجام می شود. با به کارگیری از این روش مشخص می شود که محصول با هوا در ارتباط نخواهد بود و بسته بندی قبل از تاریخ مشخص شده سالم باقی خواهد ماند.
تست نوع پلمپ: تایید می شود که بسته بندی به طور کامل انجام گرفته شده است و قسمتی از آن باز نمانده
تست خراب و پارگی: مقاومت بسته بندی در برابر پارگی و خراشیدگی
